Επτά Μύθοι για την Κρίση του (Ελληνικού) Χρέους

Άρθρο του καθηγητή Οικονομικών του University of California, Irvine, Στέργιου Σκαπέρδα, στο οποίο αναλύει επτά μύθους της κυρίαρχης ρητορικής για την δημιουργία και την αντιμετώπιση της κρίσης χρέους στην Ελλάδα και την Ε.Ε.

Δημοσιευμένο σε αγγλικά και ελληνικά εδώ: http://www.socsci.uci.edu/~sskaperd/
Αναδημοσίευση από: http://sxoliastesxwrissynora.wordpress.com/2011/11/10/1-183/

Στις απόψεις που παρουσιάζονται στον ευρείας κυκλοφορίας ελληνικό Τύπο υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός λαθεμένων αντιλήψεων και μύθων σχετικά με τα αίτια και τις συνέπειες της κρίσης, καθώς και με τις πολιτικές τις διαθέσιμες για την καταπολέμησή της. Μερικές από τις αντιλήψεις αυτές αναπαράγονται συνειδητά από την κυβέρνηση και τον Τύπο παρ' ότι ξέρουν πως δεν είναι σωστές. Ενώ κάποιες άλλες είναι κατά τα φαινόμενα απόψεις που συμμερίζονται τόσο κυβερνητικοί αξιωματούχοι όσο και η πλειοψηφία του Τύπου.

Ιστορία που δεν διδάσκεται στα σχολεία, ΚΑΖΑΚΗΣ ΚΑΚΛΑΜΑΝΟΣ ΡΑΔΙΟ9 12-11-11

Έκτακτη "Εκπομπή Α.Ε": Το μέλλον της Ελλάδας το 2011 είναι καταγεγραμμένο στον Τύπο της Ελλάδας του 1932
MP3
Video
Ο Μάνος Κακλαμάνος και ο Δημήτρης Καζάκης μέσα από άρθρα των εφημερίδων της εποχής της πτώχευσης του 1932 αποκαλύπτουν το εγχειρίδιο με τις οδηγίες για την πτώχευση του 2012. Η ιστορία δεν επαναλαμβάνεται, την επαναλαμβάνουν.

Ρωτήστε, μάθετε, ακούστε την έκτακτη "Εκπομπή Α.Ε" το Σάββατο 12 Νοεμβρίου 12:30 - 16:00 στο Ράδιο 9.

Χρήστος Γιανναράς στον Κρήτη-TV

Χρήστος Γιανναράς στον Κρήτη-TV
108 λεπτά πολύ ενδιαφέρουσας συζήτησης.
www.youtube.com/watch?v=zmKxTTUqLqc

Δ.

Καζάκης Ραδιο9 11.11.2011

http://politia.posterous.com/9-11112011

αρχείο

Trilateral commission

Ίσως το πιο εντυπωσιακό χαρακτηριστικό της νέας κυβέρνησης είναι ο ρόλος που διαδραματίζει σε αυτό η Τριμερής Επιτροπή. Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης είχαν λίγα να πουν για το θέμα αυτό κατά την πρωθυπουργική εκστρατεία - στην πραγματικότητα, η σύνδεση της κυβερνητικής ομάδας με την Επιτροπή επελέγη πρόσφατα ως "την καλύτερη λογοκρισία ​​της χρονιάς" - και δεν έχει λάβει την προσοχή που θα μπορούσε να είχε δεδομένου ότι η κυβέρνηση ανέλαβε ήδη τα καθήκοντά της. Όλες, από τις κορυφαίες θέσεις στην κυβέρνηση - το αξίωμα του Προέδρου, Αντιπροέδρου, υπουργού εσωτερικών, μέχρι και του υπουργού Άμυνας και Οικονομικών - κρατούνται από τα μέλη της Τριμερούς Επιτροπής, ακόμα και ο Σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας, είναι διευθυντής της. Πολλοί μικρότεροι αξιωματούχοι επίσης προερχόταν από αυτή την ομάδα. Είναι σπάνιο για μια τέτοια τόσο εύκολα να προσδιοριστεί ιδιωτική ομάδα να παίζει τόσο σημαντικό ρόλο σε μια κυβέρνηση.

Μετάφραση από εμένα της εισαγωγής άρθρου του Chmosky από το 1981

http://www.chomsky.info/books/priorities01.htm

υπόλοιπη αυτόματη μετάφραση

Ευρώ ή εθνικό νόμισμα (δραχμή), με απλά λόγια.

ΕΝΑ ΑΠΤΟ ΑΡΙΘΜΗΤΙΚΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΑΠΩΛΕΙΑΣ ΛΟΓΩ ΕΝΤΑΞΗΣ ΣΤΟ ΕΥΡΩ 

Πριν 10 χρόνια η Ελλάδα είχε το εθνικό της νόμισμα. Οι συναλλαγές γίνονταν ομαλά και ο κόσμος εισέπραττε τις συντάξεις και τους μισθούς του, η δε αποδοτικότητα στην πληρωμή φόρων είχε ξεπεράσει το 92% των βεβαιωμένων φόρων.

Ξαφνικά μέσα σε λίγες μέρες η κοινωνία μας είδε τη μικρή φιάλη εμφιαλωμένου νερού από 50 δραχμές να πηγαίνει στα 50 λεπτά. Αυτό μεταφράζεται σε υπερπληθωρισμό 340% σε σχέση με την αρχική ισοτιμία μετατροπής μέσα σε μια ημέρα, ή με άλλα λόγια η πραγματική ισοτιμία μετατροπής για το λαϊκό εισόδημα ήταν στην πραγματικότητα περίπου 1 ευρώ προς 1.000 δρχ. αντί για 1 ευρώ προς 340,75 δρχ.

Για παράδειγμα ένας μέσος μισθός των 200.000 δρχ του 1997 με 25 ημέρες εργασίας ή με 8.000 δρχ ημερομίσθιο, αγόραζε 10 λίτρα βενζίνη με 160 δρχ το λίτρο δηλαδή 1.600 δρχ., ένα πακέτο τσιγάρα 350 δρχ και μια μερίδα φαγητό σε εστιατόριο προς 1.000 δρχ. Σύνολο 2.950 δρχ. Περίσσευαν 5.050 δρχ για αποταμίευση, επένδυση, διασκέδαση κλπ.

Οι προβλέψεις του ΔΝΤ

επειδή το έφερε η συζήτηση σήμερα, και λόγο του ότι δεν μου αρέσει να μιλάω χωρίς στοιχεία παραθέτω ένα πίνακα των προβλέψεων που έκαναν οι μεγάλοι φωστήρες της οικονομικής επιστήμης για το 2009. Το διάγραμμα δείχνει πως άρχισαν οι προβλέψεις το Ιανουάριο του 2008, και πως βελτιώθηκαν κατά την διάρκεια του έτους με την βοήθεια της πραγματικότητας. Ξεκινάμε με σχεδόν 2% για την ευρωζωνη και καταλήγουμε στο -3%. Μόνο 5% στο προϊόν της ευροζωνης πέσανε έξω, η περίπου 600 δισ ευρώ, φιστίκια δηλαδή.

Η υπόθεση ελληνική κρίση

Πάνος Παναγιώτου, Η υπόθεση ελληνική κρίση, Εκδόσεις Λιβάνη, 2011.

«Για να δώσουμε την απάντηση, επιτρέψτε μου να κάνω ένα ταξίδι πίσω στο χρόνο, στο 1994, και να σας μεταφέρω σε ένα ιδιωτικό παραθεριστικό κέντρο πέντε αστέρων στη Φλόριντα, όπου τραπεζίτες της J.P. Morgan συναντήθηκαν όχι για να διασκεδάσουν, αλλά για να λύσουν ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα στη διαχείριση ρίσκου: Πώς μεταφέρεις το ρίσκο κάπου αλλού, μακριά από σένα, όταν δανείζεις σε κάποιον;
Η J.P. Morgan είχε στα βιβλία της εκατοντάδες δισεκατομμύρια σε δάνεια προς πολυεθνικές, εταιρείες και κυβερνήσεις και με βάση τον ομοσπονδιακό νόμο έπρεπε να διατηρεί τεράστια αποθεματικά κεφάλαια, για την περίπτωση που οι δανειολήπτες της αδυνατούσαν να τα εξοφλήσουν.
Αν, όμως, η J.P. Morgan δημιουργούσε ένα μηχανισμό που θα την προστάτευε από αυτή την εξέλιξη και που επιπλέον θα απελευθέρωνε όλο αυτό το αποθεματικό κεφάλαιο; Αν μπορούσε να δημιουργηθεί ένας ασφαλιστικός μηχανισμός που θα επέτρεπε τη μετατροπή του ρίσκου αδυναμίας πληρωμής σε ένα προϊόν, ένα στοίχημα, το οποίο όσο καιρό το είχε στην κατοχή του αυτός που το αγόραζε θα λάμβανε τακτικές πληρωμές από την τράπεζα, παρόμοιες με το ασφαλιστικό premium;
Με αυτό τον τρόπο, το ρίσκο θα μετατοπιζόταν από την J.P. Morgan και ταυτόχρονα θα αποδεσμεύονταν τα αποθεματικά της. Η λύση βρέθηκε με τα CDS, τα credit default swaps, που ήταν μια παραλλαγή άλλων προϊόντων ασφάλισης ρίσκου από διακυμάνσεις στην αγορά επιτοκίων και στην αγορά εμπορευμάτων.
Η J.P. Morgan συνέστησε το πρώτο γραφείο CDS στον κόσμο και προσέλαβε μαθηματικούς και χρηματιστηριακούς μηχανικούς από το ΜΙΤ και το Κέμπριτζ για να δημιουργήσουν μια αγορά για τα στοιχήματα αυτά. Μέσα σε λίγα χρόνια τα CDS ήταν το νέο καυτό προϊόν της Γουόλ Στριτ. Η πρώτη μεγάλη επένδυση σε CDS όμως δεν έγινε παρά το 1997, όταν η J.P. Morgan συγκέντρωσε τριακόσια δάνεια, συνολικού ύψους 9,7 δισ. δολαρίων, τα οποία είχαν χορηγηθεί σε μια σειρά μεγάλων εταιρειών, όπως η Ford, η Wal-Mart και η IBM, και τα τεμάχισε σε εκατομμύρια μικρά στοιχήματα. Στη συνέχεια, τους έδωσε ένα ποσοστό ρίσκου και ανταμοιβής, μεγαλύτερο της τάξης του 10%, και τα πούλησε σε επενδυτές μέσω του Broad Index Securitized Trust Offering ενός μηχανισμού που είχε αναπτυχτεί από μια εικοσιπεντάχρονη απόφοιτο του ΜΙΤ, η οποία εργαζόταν στο τμήμα CDS της J.p. Morgan.
Σύντομα, τα προϊόντα αυτά προέτρεψαν επενδυτές να στοιχηματίσουν σε αναδυόμενες αγορές με υψηλό ρίσκο, στη Λατινική Αμερική και τη Ρωσία, ασφαλίζοντας τα δάνεια τους. Αργότερα, η κατάρρευση των Enron και WorldCom χρησιμοποιήθηκε από την J.P Morgan ως απόδειξη ότι το χρέος έπρεπε να ασφαλίζεται και να πωλείται στις αγορές κεφαλαίου. Τότε, το αμερικανικό Κογκρέσο έδωσε το πράσινο φως για τη δημιουργία της χωρίς εποπτεία διεθνούς αγοράς των CDS, η οποία από 100 δισ. δολάρια το 2000 έφτασε στα 6,4 τρισ. το 2004. Ποιος όμως άσκησε πίεση στο Κογκρέσο ώστε να εγκρίνει μια τόσο πολύπλοκη αγορά στοιχημάτων ρίσκου, η οποία σε όλο το διάστημα του εικοστού αιώνα ήταν, με βάση την ισχύουσα νομοθεσία, παράνομη;
Κατ' αρχάς, η J.P. Morgan, η οποία και θα ήταν η πιο κερδισμένη από μια τέτοια εξέλιξη. Κατά δεύτερον, η ίδια η FED, με το σκεπτικό ότι θα εξυπηρετούνταν η J.P. Morgan, με την οποία διατηρεί άριστες και στενές σχέσεις, και με τη δικαιολογία ότι θα επιτυγχανόταν μια «διασπορά κίνδυνου», που θα ενίσχυε τη φερεγγυότητα και την ανθεκτικότητα του χρηματοπιστωτικού συστήματος.
[…]
Η αγορά αυτή δε μειώνει το ρίσκο, αλλά το μεταφέρει σε ένα τεράστιο εύρος εντός και εκτός του χρηματιστηριακού συστήματος, καθιστώντας το υπερβολικά ευαίσθητο σε περίπτωση «μόλυνσης». Όσοι, λοιπόν, σήμερα κάνουν λόγο για μεγαλύτερο κρατικό έλεγχο έχουν δίκιο μόνο κατά το ήμισυ, καθώς ξεχνούν πως χωρίς κρατική έγκριση δε θα είχε υπάρξει ποτέ η συγκεκριμένη αγορά CDS.
[…]
Η πλειονότητα αυτών των συνδεδεμένων με δάνεια ομολόγων ασφαλιζόταν μέσω των CDS, για την περίπτωση που οι δανειολήπτες θα αδυνατούσαν να αντεπεξέλθουν στις υποχρεώσεις τους. Καμία από τις εταιρείες που τα διέθεταν δεν είχε υποχρέωση να έχει αποθεματικά κεφάλαια για την περίπτωση που όντως χρειαζόταν να πληρώσει όσους είχαν στοιχηματίσει στην αδυναμία αποπληρωμής τους. Το εμπόριο των CDS ήταν σχεδόν μονοπωλιακό μεταξύ ελάχιστων εταιρειών. Τη μερίδα του λέοντος κατείχε η J.P. Morgan και ακολουθούσαν οι Goldman Sachs, Morgan Stanley και Deutsche Bank. Οι πρώτες τρεις τράπεζες συνδέονται άρρηκτα μεταξύ τους από την ίδρυση τους. Πολύ μεγάλους και ισχυρούς δεσμούς μαζί τους διατηρεί και η Deutsche Bank. Σύμφωνα με τον οίκο Fitch, οι τράπεζες αυτές ελέγχουν περισσότερο από τα δύο τρίτα της αγοράς CDS, κερδίζοντας επί σειρά ετών τεράστια ποσά.
[…]
Μέσα σε μια ελεύθερη αγορά είναι λογικό ο συνετότερος και προσεκτικότερος, αυτός που κατάφερε να αποφύγει τα προβλήματα και τους κινδύνους, να υπερισχύσει του απρόσεκτου και επιπόλαιου, αυτού που ανέλαβε μεγάλα ρίσκα χωρίς να υπολογίσει σωστά τις συνέπειες. Έτσι, θα μπορούσε να πει κανείς ότι οι εξαγορές κάποιων απρόσεκτων εταιρειών από την J.P Morgan δικαιολογούνται.
Ίσως αυτό να ίσχυε αν πράγματι η J.P Morgan ήταν συνετότερη και προσεκτικότερη. Στη σελίδα είκοσι τέσσερα της επίσημης τριμηνιαίας έκδοσης παράγωγων προϊόντων ωστόσο διαβάζουμε ότι η J.P Morgan είναι, χωρίς σύγκριση, ο μεγαλύτερος παίκτης στον κόσμο στην αγορά παραγώγων με λογιστικές αξίες από παράγωγα ύψους 90 τρισ. δολαρίων. Το 9% από αυτά είναι παράγωγα δανείων. Δηλαδή η J.P. Morgan κρατάει στα χέρια της μια ωρολογιακή βόμβα, ύψους 8,1 τρισ. δολαρίων, και όχι μόνο δεν κατέρρευσε από την πρόσφατη κρίση, αλλά παίζει το ρόλο του σωτήρα και αγοραστή άλλων τραπεζών-κολοσσών, πάντα με τη βοήθεια της FED. Πόσο μεγάλη όμως είναι η μερίδα ευθύνης των «σωτήρων» στη δημιουργία της παγκόσμιας κρίσης;».

[Ελλάδα και CDS]

«Το μέγεθος της κερδοσκοπίας εναντίον της Ελλάδας και ο βαθμός στον οποίο τα CDS είναι υπεύθυνα για την ελληνική κρίση είναι πάρα πολύ υποβαθμισμένα και αυτό γιατί, όταν το θέμα εξετάζεται από τους ελάχιστους που το κατανοούν σε βάθος, γίνεται επιφανειακά, παραλείποντας μερικές εξαιρετικά σημαντικές παραμέτρους.
Τα ελληνικά CDS υποτίθεται πως είναι μια ασφάλεια που μπορούν να αγοράσουν όσοι έχουν επενδύσει σε ελληνικά ομόλογα, ούτως ώστε να αντισταθμίσουν τον κίνδυνο από μια ενδεχόμενη πτώχευση της χώρας και συνεπώς από μια ενδεχόμενη αδυναμία πληρωμής των υποχρεώσεων της, πληρώνοντας ένα ασφάλιστρο (το οποίο είναι κυμαινόμενο και ανεβοκατεβαίνει όπως μια μετοχή) στο τραπεζικό ή το επενδυτικό ίδρυμα που τους τα πουλάει.
Ωστόσο, επιτρέπεται να αγοράσει κανείς CDS και να νομιμοποιείται να λάβει την αποζημίωση σε περίπτωση πτώχευσης της Ελλάδας χωρίς να έχει στην κατοχή του ελληνικά ομόλογα, δηλαδή χωρίς να έχει την ανάγκη ασφάλισης της επένδυσης του. Σε αυτή την περίπτωση, τα ελληνικά CDS μετατρέπονται σε χρηματιστηριακό στοίχημα, από το οποίο ο κερδοσκόπος μπορεί να κερδίσει με δυο τρόπους: είτε από την άνοδο της τιμής του CDS και την πώληση του ακριβότερα απ' ό,τι το αγόρασε, καθώς το ασφάλιστρο αυξάνεται όσο η χρηματοπιστωτική επίθεση στην Ελλάδα συνεχίζεται, είτε από την πραγματική πτώχευση της Ελλάδας και τη λήψη της τεράστιας αποζημίωσης.
Η δυνατότητα αυτή, δηλαδή της αγοράς CDS χωρίς την προϋπόθεση κατοχής ελληνικών ομολόγων, δημιουργεί έναν κερδοσκοπικό κύκλο ασύλληπτων διαστάσεων, καθώς εμπλέκει, πέρα από hedge funds και κάθε λογής κερδοσκοπικά ιδρύματα, και τις μεγαλύτερες τράπεζες-δανειστές της Ελλάδας, τις οποίες «αναγκάζει» να πουλήσουν ελληνικά ομόλογα, εκτινάσσοντας τα επιτόκια τους στα ύψη και επομένως απογειώνοντας το κόστος δανεισμού της χώρας. Και αυτό γιατί, όταν ένας κερδοσκόπος θέλει να στοιχηματίσει αγοράζοντας ελληνικά CDS, κατά κανόνα πρέπει να στραφεί στις μεγάλες τράπεζες, που είναι οι νόμιμοι διαπραγματευτές αυτών των προϊόντων. Αγοράζοντας ελληνικά CDS από αυτές, στην ουσία ποντάρει εναντίον τους, καθώς θα είναι ακριβώς οι μεγάλες τράπεζες που θα κληθούν να τον πληρώσουν αν η Ελλάδα πτωχεύσει. Το άμεσο αποτέλεσμα είναι οι τράπεζες να προχωρούν σε στρατηγικές αντιστάθμισης του επενδυτικού κίνδυνου που ανέλαβαν, είτε προβαίνοντας σε πωλήσεις ελληνικών ομολόγων είτε λαμβάνοντας θέσεις short εναντίον τους, δηλαδή πουλώντας τα, ποντάροντας στην πτώση τους, με την ελπίδα ότι θα τα αγοράσουν φθηνότερα στο μέλλον.
Αυτό συμβαίνει γιατί, καθώς οι κερδοσκόποι ποντάρουν στην αύξηση της πιθανότητας πτώχευσης της Ελλάδας αγοράζοντας όλο και περισσότερα CDS, οι τράπεζες που τους τα πουλούν είναι σαν να ποντάρουν όλο και περισσότερο στο αντίθετο ενδεχόμενο, δηλαδή στη μη πτώχευση της Ελλάδας. Καθώς, όμως, οι περισσότερες από αυτές έχουν ήδη και ελληνικά ομόλογα, βρίσκονται να ποντάρουν διπλά στη μη πτώχευση της Ελλάδας, από τη μια πλευρά με το να κατέχουν ομόλογα και από την άλλη με το να παίζουν κόντρα στους κερδοσκόπους των CDS. To αποτέλεσμα είναι η υπερέκθεσή τους στην επένδυση υπέρ της Ελλάδας, η οποία τις οδηγεί, σχεδόν υποχρεωτικά, στην ανάγκη μείωσης του επενδυτικού ρίσκου τους, πουλώντας ελληνικά ομόλογα ή και ποντάροντας στην πτώση τους. Οι τράπεζες που δεν έχουν ήδη επενδύσει σε ελληνικά ομόλογα, ώστε να μπορούν να πουλήσουν κάποια από αυτά μειώνοντας το ρίσκο τους, αναγκάζονται να τα δανειστούν από άλλες τράπεζες και να τα πουλήσουν short, ποντάροντας και αυτές στην πτώση τους, ώστε να τα αγοράσουν αργότερα χαμηλότερα για να τα επιστρέψουν στις τράπεζες απ' όπου τα δανείστηκαν.
Απλοποιώντας το παράδειγμα, μπορούμε να πούμε πως, όταν πραγματοποιείται μια πράξη αγοράς ελληνικών CDS, ενεργοποιείται και μια πράξη πώλησης ελληνικών ομολόγων, με την τελευταία να έχει ως αυτόματη συνέπεια την αύξηση των επιτοκίων των ομολόγων (και των spreads τους με τα γερμανικά), δηλαδή την αύξηση του κόστους δανεισμού της Ελλάδας. Όσο οι κερδοσκόποι συνεχίζουν να σπρώχνουν την τιμή των CDS υψηλότερα, αγοράζοντας τα, τόσο οι τράπεζες που τους τα πουλούν επενδύουν στην πτώση των ελληνικών ομολόγων, σπρώχνοντας τα επιτόκια τους και το κόστος δανεισμού της Ελλάδας υψηλότερα.
Έτσι, η Ελλάδα έχει μετατραπεί σε ένα τεράστιο χρηματιστηριακό καζίνο (ανάλογο με αυτό που οδήγησε στην κατάρρευση της αγοράς ενυπόθηκων δανείων στις ΗΠΑ, πάλι με τη χρήση των CDS), το οποίο παρέχει ευκαιρίες για κέρδη σε κερδοσκόπους και τράπεζες σε όλο τον κόσμο, καθώς οι πρώτοι κερδίζουν όσο η κρίση επιδεινώνεται, ενώ οι τράπεζες απολαμβάνουν τα κέρδη από τις προμήθειες που λαμβάνουν από το εμπόριο CDS. To πρόβλημα γίνεται ακόμα χειρότερο καθώς τα CDS μπορούν να αγοραστούν με μόχλευση, δηλαδή πληρώνοντας τμήμα μόνο της πραγματικής αξίας της τιμής τους. Έτσι, μια επένδυση σε ελληνικά CDS της τάξης του 1 εκ. δολαρίων μπορεί να απαιτεί κεφάλαιο μόλις της τάξης των 100 χιλ. δολαρίων.
Η μελέτη της πορείας των τιμών των ελληνικών CDS αποκαλύπτει ότι η άνοδος τους ξεκίνησε από τον Ιούλιο του 2007, ταυτόχρονα με μια σειρά άλλων χρηματοπιστωτικών εξελίξεων, οι οποίες αποτελούν τα σημαντικότερα κομμάτια στο διεθνές πάζλ που δημιουργεί το έξυπνο χρήμα, γεγονός που οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η Ελλάδα είναι αναπόσπαστο τμήμα του ίδιου αυτού πάζλ τα τελευταία δυόμισι και πλέον χρόνια. Στο διάστημα αυτό έχει πέσει πάνω της μια χρηματοπιστωτική βόμβα 12.204 μεγατόνων, όση δηλαδή είναι η ποσοστιαία άνοδος των τιμών των CDS από τις 4,6 μονάδες βάσης, τον Ιούλιο του 2007, στις 566 μονάδες βάσης σήμερα, η οποία είχε ως αντανακλαστική συνέπεια το ξεπούλημα των ελληνικών ομολόγων, την απογείωση των επιτοκίων τους και την εκτίναξη του κόστους δανεισμού για την Ελλάδα.
Ο κερδοσκόπος που επένδυσε με μόχλευση 10% 1 εκ. δολάρια, ποντάροντας στην πτώχευση της Ελλάδας τον Ιούλιο του 2007, βλέπει σήμερα την επένδυση του να αξίζει 12,204 δισ. δολάρια. Και καθώς στις χρηματοπιστωτικές αγορές το κέρδος του ενός είναι κατά κανόνα η απώλεια του άλλου, το λογαριασμό για τα κέρδη των κερδοσκόπων τον λαμβάνει, μέσω της αγοράς ομολόγων, ο Έλληνας πολίτης (και θα συνεχίσει να τον λαμβάνει για πολλά χρόνια ακόμα). Έτσι, όταν η Ελλάδα περικόπτει μισθούς, λαμβάνει σκληρά δημοσιονομικά μέτρα κ.λπ., προκειμένου να εξασφαλίσει χρήματα για να πληρώσει τους επιπλέον τόκους που προκύπτουν από την αύξηση του κόστους δανεισμού της, στην ουσία ενεργοποιεί το μηχανισμό εκείνο που, μεταξύ άλλων, θα πρέπει να συγκεντρώσει τα χρήματα που θα πληρωθούν σε όσους πέτυχαν το τζακ ποτ, ποντάροντας εναντίον της στην αγορά CDS».

Τραπεζικά τέρατα

 

Του ΔΗΜΗΤΡΗ ΚΑΖΑΚΗ

Tα πανηγύρια αυτές τις ημέ­ρες στην Ελλάδα κρατάνε το πολύ ένα 24ωρο. Ιδίως τα στημένα. Τόσο κράτησε και το νέο πανηγύρι για τον «γάμο» των τραπεζών Alpha - Eurobank. Οι ευχές, τα μπράβο και τα ζήτω έπεσαν βρο­χή. Από επίσημους και ανεπίσημους. Κι όλα αυτά γιατί; Μα για να κρύψουν την αλήθεια. Όταν δυο αντίπαλες μέχρι χθες φαμίλιες που καταδυναστεύ­ουν τον πληθυσμό μιας περιοχής απο­φασίζουν ξαφνικά να συνενωθούν, αυτό δεν είναι ποτέ για καλό.

Αν κάτι θετικό μάς προσέφερε αυ­τός ο «γάμος» είναι η διαπίστωση του πόσο βαθιά στην πολιτική έχει εισχω­ρήσει η διαπλοκή και η ταύτιση με τα τραπεζικά συμφέροντα. Όχι μόνο η κυβέρνηση και τα κόμματα κυβερνη­τικής εναλλαγής, αλλά και τα υπόλοι­πα, από τον ΛΑΟΣ έως τη Δημοκρατι­κή Αριστερά και φυσικά τη Δημοκρα­τική Συμμαχία της οικογένειας Μη­τσοτάκη, χειροκρότησαν την πράξη των τραπεζιτών.

Μόνο το ΚΚΕ και ο ΣΥΝ αποστασι­οποιήθηκαν. Όλοι οι άλλοι «πατέρες του έθνους» συνωστίζονται στα σαλό­νια των τραπεζιτών για να κερδίσουν την εύνοιά τους. Όπως τα παλιά χρό­νια έκαναν οι ευνούχοι στις αυλές των αρχόντων. Κι ας πάρουμε τα πράγμα­τα από την αρχή.

Αντιστροφή δόγματος

Αν θυμάστε, η παγκόσμια κρίση ξέ­σπασε γιατί οι επικυρίαρχοι της οικο­νομίας και της πολιτικής αποφάσισαν ότι όσο μεγαλύτερες και πιο τερατώ­δεις γίνουν οι τράπεζες τόσο το καλύ­τερο για την οικονομία. Πρόκειται για το δόγμα του «toο big to fail» (πολύ μεγάλη για να αποτύχει), δηλαδή όσο πιο μεγάλη είναι μια τράπεζα τόσο πιο δύσκολα αποτυγχάνει, τόσο πιο μεγάλη είναι η συμβολή της στην οι­κονομική ανάπτυξη. Έτσι, ειδικά στην ευρωζώνη δημιουργήθηκαν τράπεζες - τέρατα με ενεργητικά πολύ μεγαλύ­τερα από το ΑΕΠ των χωρών τους.

♦ Στη Γερμανία, π.χ., τα τραπεζικά ενεργητικά υπερβαίνουν το 200% του ΑΕΠ της.

♦ Στη Γαλλία το 300% και στη Βρετα­νία πάνω από 500%.

Μόνο οι ΗΠΑ κράτησαν τα ενεργητι­κά των τραπεζών τους μόλις στο 50% του ΑΕΠ τους και έτσι, παρά το γεγονός ότι η παγκόσμια κρίση ξεκίνησε από εκεί, έχει πλέον μετατρέψει σε επίκε­ντρό της την ευρωζώνη. Το γεγονός ότι στην ευρωζώνη συγκεντρώνονται οι μεγαλύτερες τράπεζες - τέρατα παγκο­σμίως δεν είναι καθόλου άσχετο με την κατάσταση αδιεξόδου που βιώνει.

Ο Λορέντζο Μπίνι Σμάγκι της κε­ντρικής διοίκησης της ΕΚΤ, σε μια ομι­λία του στο Κιότο, στις 15 Απριλίου 2010, μίλησε για την τερατώδη ανά­πτυξη των τραπεζών ως εξής:

«Ενώ βρίσκονταν (τα τραπεζικά ενεργητικά της Βρετανίας) γύρω στο 50% του ΑΕΠ έως τη δεκαετία του 70, αυξήθηκαν στο 300% έως το 2000 και στο 550% έως το 2007. Ενώ μέρος αυτής της ανάπτυξης είναι μια φυσική συνέπεια του να είσαι διε­θνές χρηματοπιστωτικό κέντρο, είναι δύσκολο να δικαιολογήσει κανείς μια τόσο δραματική επέκταση απλώς και μόνο με αναφορά στην αυξανόμενη σημασία της χρηματοπιστωτικής ως εργαλείου για να τροφοδοτήσει την επέκταση.

Επιπροσθέτως η έκρηξη μεγέθους του χρηματοπιστωτικού τομέα έθεσε σοβαρά προβλήματα για τιςεποπτι­κές αρχές στον απόηχο της χρηματο­οικονομικής κρίσης, όταν κλήθηκαν να αντιμετωπίσουν τις συστηματικές επιπτώσεις των πολύ μεγάλων, ατο­μικών τραπεζών. Για παράδειγμα, το 2007 οι υποχρεώσεις της Barclays ξεπέρασαν το ΑΕΠ της Βρετανίας, οι υποχρεώσεις της Deutsche Bank ήταν στο 80% του γερμανικού ΑΕΠ, ενώ οι υποχρεώσεις της Fortis ήταν αρκετές φορές μεγαλύτερες από το ΑΕΠ της χώρας καταγωγής της, του Βελγίου. Όπως ορισμένοι παρατηρητές μάλ­λον προκλητικά παρατήρησαν, τέτοια πιστωτικά ιδρύματα μπορεί να μην εί­ναι απλώς ''πολύ μεγάλα για να απο­τύχουν", αλλά στην πραγματικότητα "πολύ μεγάλα για να υπάρχουν"».

Αυτό που σημείωνε ο κεντρικός τραπεζίτης της ΕΚΤ δεν ήταν μόνο το γεγονός ότι η τερατώδης επέκτα­ση των τραπεζικών εργασιών και των ίδιων των τραπεζών αποτελεί μια από τις βασικές συστημικές αιτίες της πα­γκόσμιας κρίσης, αλλά και κάτι άλλο, ακόμη πιο σοβαρό.

Το μέγεθος και η οικονομική επι­φάνεια αυτών των τραπεζικών κο­λοσσών κάνει εξαιρετικά δύσκολη την όποια εποπτεία ή ρύθμιση του κλάδου. Κι αυτό γιατί πολύ απλά οι τράπεζες και οι τραπεζίτες έχουν συ­γκεντρώσει τέτοια οικονομική δύνα­μη στα χέρια τους, που τους επιτρέ­πει όχι μόνο να παρεμβαίνουν, αλλά να πιέζουν και να εκβιάζουν ακόμη και τα μεγαλύτερα κράτη.

Με λίγα λόγια, οι τράπεζες έχουν γίνει πιο ισχυρές από οποιαδήποτε εποπτική ή ρυθμιστική αρχή σε εθνι­κό ή ακόμη και σε διεθνές επίπεδο. Αυτή ήταν η αγωνία του. Διότι, με δε­δομένο το βάθος, τον χαρακτήρα και τη διάρκεια της κρίσης, δεν μπορεί να παρθεί κανένα διορθωτικό μέτρο που έστω κατ' ελάχιστα θίγει τους τραπεζικούς κολοσσούς.

«Κουρέψτε τους...»

Σε πολλές χώρες έγιναν και συνεχί­ζονται συζητήσεις για κατάτμηση των τραπεζών, για επιβολή μέτρων κατα­κερματισμού των τραπεζικών κολοσ­σών. Τέτοια συζήτηση γίνεται αυτή τη στιγμή στη Βρετανία, όπου πρω­τοστατεί η κρατική κεντρική Τράπε­ζα της Αγγλίας και η Ρυθμιστική Αρχή του Πιστωτικού Συστήματος, ένας τυ­πικά πανίσχυρος εποπτικός οργανι­σμός που δυστυχώς αποδείχτηκε πο­λύ μικρός για να «κουρέψει» το Citi του Λονδίνου.

Αντί λοιπόν να επιβληθεί συρρί­κνωση των μεγάλων τραπεζών και δραστικός περιορισμός της οικονομι­κής τους επιφάνειας, μπας και μπορέ­σει να ανασάνει η οικονομία από την ασφυξία που προκαλούν τα τεράστια τραπεζικά ενεργητικά και υποχρεώ­σεις, συνέβη το ακριβώς αντίθετο. Σε μελέτη του ΔΝΤ, που δημοσιοποίησε η «Deutsche Welle» (24.3.11), οι ει­δικοί του αποφαίνονται ότι οι τράπε­ζες, αντί να μικρύνουν εν μέσω της κρίσης, μεγάλωσαν ακόμη περισσό­τερο και απειλούν τη χρηματοπιστω­τική σταθερότητα.

«Από την απαρχή της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης οι τράπε­ζες έχουν γίνει ακόμη μεγαλύτερες, περισσότερο διασυνδεμένες και πολύ πιο δύσκολες στο να τις ρυθμίσεις», σύμφωνα με το ΔΝΤ. «Το γεγονός αυτό θέτει το χρηματοπιστωτικό σύστημα σε κίνδυνο μιας νέας κατάρρευσης». Ο κίνδυνος αυτός φάνηκε να υλοποι­είται τις προηγούμενες εβδομάδες, όταν οι τραπεζικές μετοχές έχασαν περίπου το 30% της αξίας τους στις χρηματιστικές αγορές διεθνώς.

Εξάρτηση από το κράτος

Με όλα αυτά τα δεδομένα οι κυβερ­νήτες στην Ελλάδα και οι εντιμότατοι πολιτικοί μας χειροκρότησαν τη δημι­ουργία ενός νέου τραπεζικού ομίλου, ο οποίος από μόνος του έχει υποχρε­ώσεις που υπερβαίνουν το65% του ΑΕΠ της χώρας. Εύγε! Βέβαια η συ­γκεκριμένη συγχώνευση ήταν προϊ­όν μέγιστης και επιτακτικήςανάγκης. Μιλάμε για δυο τράπεζες οι οποίες εδώ και καιρό επιβιώνουν στο «κόκκι­νο», κυρίως από τις επιδοτήσεις του κράτους και τις ενέσεις ρευστότη­τας από την ΕΚΤ. Η καθεμιά τους έχει αντλήσει από το κράτος πάνω από 950 εκατ. ευρώ σε ρευστό, το οποίο αδυνατεί να επιστρέψει. Περίπου σε 20 δισ. ευρώ υπολογίζονται οι εγγυ­ητικές επιστολές του Δημοσίου που έχουν αξιοποιήσει οι συγκεκριμένες τράπεζες για να ενισχύσουν κεφα­λαιακή επάρκεια και ρευστότητα.

Επιπλέον η ανακοίνωση της Alpha σχετικά με τα αποτελέσματα του πρώτου εξαμήνου του 2011 αναφέ­ρει χαρακτηριστικά: «Δεδομένων των δυσμενών συνθηκών που επι­κρατούν στην ελληνική αγορά κατα­θέσεων, καθώς επίσης και στα δημό­σια οικονομικά του κράτους, αυξή­σαμε το επίπεδο χρηματοδοτήσεώς μας από την ΕΚΤ κατά ευρώ 3,4 δισ. από το τέλος Μαρτίου 2011 σε ευ­ρώ 16,9 δισ.». Με άλλα λόγια, μόνο το τελευταίο τρίμηνο η συγκεκριμέ­νη τράπεζα χρειάστηκε πρόσθετη ενίσχυση ρευστότητας της τάξης των 3,4 δισ. ευρώ, φτάνοντας το συνολι­κό ποσό της άντλησης ρευστότητας από την ΕΚΤ στο ύψος των 17 δισ. ευ­ρώ περίπου.

Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η άντληση ρευστότητας δεν είναι τζάμπα χρήμα, αλλά μορφή κυρίως βραχυ­πρόθεσμου δανεισμού από την ΕΚΤ με χαμηλό επιτόκιο. Με άλλα λόγια, η τράπεζα που αντλεί ρευστότητα θα πρέπει κάποια στιγμή πολύ σύντομα να τα επιστρέψει στην ΕΚΤ. Πού θα τα βρει να τα επιστρέψει; Εκτός κι αν το Δημόσιο αναλάβει να πληρώσει, μιας και μεγάλο μέρος αυτής της ρευστό­τητας αντλήθηκε με εγγύηση του Δη­μοσίου.

Αντίστοιχη κατάσταση υπάρχει και με την Eurobank, η οποία δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι είναι μία από τις οκτώ ευρωπαϊκές τράπεζες που απέτυχαν στα τελευταία stress tests . Δεν πρέ­πει επίσης να ξεχνάμε ότι η Eurobank είναι ίσως η χειρότερη τράπεζα από άποψη τραπεζικής δεοντολογίας και αντιμετώπισης των πελατών της. Είναι η μόνη τράπεζα που εξακολουθεί ακό­μη και σήμερα να μην αναγνωρίζει και να μην συμμορφώνεται με τον νόμο για τα πανωτόκια (3259/2004), ενώ οι καταχρηστικές πρακτικές της με «ψιλά γράμματα» στις συμβάσεις της, με παράνομες χρεώσεις και πειρατι­κές ενέργειες εις βάρος πελατών της, έχουν υπερβεί κάθε προηγούμενο.

Πέντε λόγοι για την τραπεζική συγχώνευση

Βέβαια, κάποιος με στοιχειώδη κοινή λογική θα αναρωτιόταν: Πώς γίνεται τράπεζες με πάνω από 18 δισ. ευρώ κρατική ενίσχυση και ενέσεις ρευστότητας από την ΕΚΤ η καθεμιά τους να εμφανίζουν λειτουργικά κέρδη; Πώς γίνεται με τέτοια εξάρτηση από εξωτερικές πηγές χρηματο­δότησης να εμφανίζουν κεφαλαιακή επάρκεια; Όμως όλα αυτά δεν μετρούν στο ελάχιστο και έτσι οι ευνούχοι της πολιτικής και της δημοσιογρα­φίας βγήκαν για να γιορτάσουν έναν τραπεζικό «γάμο» που γίνεται για τους εξής βασικούς λόγους:

♦ Πρώτον: Για να ενισχύσει την ολιγοπωλιακή σύνθεση ενός τραπεζικού τομέα, ο οποίος ήδη πάσχει σοβαρά από έναν από τους υψηλότερους δείκτες μονοπωλιακής συγκέντρωσης στην Ευρώ­πη. Σ' έναν τραπεζικό τομέα που λειτουργεί εδώ και χρόνια με «συμφωνίες κυρίων», με πρακτικές καρτέλ και τραστ, προστίθεται ένα ακόμη τραπε­ζικό μονοπώλιο.

♦ Δεύτερον: Για να εμφανίσει ότι ενισχύονται κεφαλαιακά ώστε να κάνουν πιο εύκολη την άντληση ρευστότητας, από την οποία εξαρτώνται σχεδόν αποκλειστικά και οι δυο τράπεζες. Μόνο που η βελτίωση της εικόνας είναι μόνο λογιστική, καθότι η κεφαλαιακή ενίσχυση δεν θα γίνει με ρευστό, αλλά κυρίως με τραπεζικούς τίτλους και ανταλλαγές μετοχών.

♦ Τρίτον: Για να επενδύσουν οι μεγαλομέτο­χοι στη δημιουργία τεχνητών προσδοκιών στο χρηματιστήριο, ώστε να κερδοσκοπήσουν με την πλασματική άνοδο των τραπεζικών μετοχών. Η συγχώνευση επιδιώκει να δημιουργήσει μια νέα, έστω πρόσκαιρη, χρηματιστική φούσκα για να κερδοσκοπήσουν οι γνωστοί ημέτεροι. Πρόκειται για τη γνωστή τακτική «άρπαξε όσα μπορείς και τρέχα», που σημειώνεται πάντα τις παραμονές μεγάλων καταρρεύσεων.

♦ Τέταρτον: Για να εξασφαλίσει μεγαλύτερες επι­δοτήσεις από το κράτος και χαριστικές παροχές εκβιάζοντας με το μέγεθος του τραπεζικού ομί­λου, αλλά και με το επιχείρημα ότι τυχόν κατάρ­ρευσή του θα συμπαρασύρει και την οικονομία.

♦ Πέμπτον: Για να ενισχυθεί η κερδοσκοπική εξάρτηση από το εξωτερικό με τη συμμετοχή του Κατάρ, το οποίο συμβάλει ασήμαντα στην κεφαλαιακή επάρκεια του ομίλου και μάλιστα με τη μορφή δανείου. Η συμμετοχή του έχει βασικό στόχο, αφενός να ενισχυθεί η προστατευμένη διαρροή κεφαλαίων και κερδών προς το εξωτερι­κό, που ήδη αποτελεί μέγιστη αιμορραγία για την ελληνική οικονομία, και αφετέρου να επωφελη­θεί από το γενικευμένο ξεπούλημα της δημόσιας περιουσίας και των κρατικών συμμετοχών.

Όταν σου λένε «σκύψε» και λες «ευχαριστώ»

Όλα αυτά βέβαια είναι ψιλά γράμματα για μια χώρα που έχει τεθεί ήδη υπό καθεστώς γενικευ­μένης εκποίησης. Η χώρα και ο λαός της έχουν ξεγραφτεί. Οι κυβερνώντες το λένε ωμά και ξε­κάθαρα. Δείτε το επιχείρημα του κ. Βενιζέλου για την αύξηση του ΦΠΑ στον χώρο της εστίασης. «Η αύξηση είναι παράλογη, αλλά μας επιβλήθηκε με το πιστόλι στο κρόταφο από την τρόικα», φέρεται να είπε στους εκπροσώπους του χώρου. Μπρά­βο στην κυβέρνηση, που ξέρει μόνο να υποχωρεί ακόμη και στις πιο παράλογες απαιτήσεις.

Είναι χαρακτηριστικό αυτό που έγινε με τη Φινλανδία. Στην απόφαση της 21ης Ιουλίου το Eurogroup για τη νέα «βοήθεια» προς την Ελλά­δα προέβλεπε τη διμερή διαπραγμάτευση για τον καθορισμό των εγγυήσεων που ζητούσαν τα διάφορα κράτη για τη συμμετοχή τους στο νέο πακέτο. Η Φινλανδία απαίτησε να τηςπροκατα­βάλει η Ελλάδα το 20% της συνεισφοράς της. Να αγοραστούν με αυτά ομόλογα ΑΑΑ και με βάση τις αποδόσεις (και επιτόκια που ακόμη κρατού­νται κρυφά) θα καταβάλει η Φινλανδία τη συμμε­τοχή της.

Κατάλυση κοινοβουλίων

Όλα τα άλλα κράτη της ευρωζώνης θεώρησαν την απαίτηση της Φινλανδίας εξωφρενική. Υπάρ­χεικυβέρνηση που θα δεχόταν ένα τόσο εξευ­τελιστικό και ληστρικό τρόπο δανεισμού; Ναι, υπάρχει. Είναι ηκυβέρνηση Παπανδρέου και ο υπουργός της κ. Βενιζέλος. Για τους κυρίους αυ­τούς η έννοια διαπραγμάτευση σημαίνει ότι, όταν σου λένε «σκύψε», εσύ λες κι «ευχαριστώ». Αν έχεις μια κυβέρνηση και ένα πολιτικό σύστημα που ξέρει μόνο να λέει «ναι» σε ό,τι κι αν του ζη­τηθεί, όσο εξωφρενικό κι αν είναι, τότε τι πρέπει να περιμένει κανείς;

Το τι μας περιμένει δεν έχει κανείς παρά να το αντιληφθεί από μια πρόσφατη συνέντευξη του Γερμανού υπουργού Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε στην «Der Tagesspiegel am Sonntag » (28.8): «Οδεύοντας προς την Ευρώπη του μέλλο­ντος», τόνισε ο Σόιμπλε, «τα κράτη θα διατηρή­σουν την εθνική τους ταυτότητα, αλλά σε ορισμέ­νους τομείς πρέπει να εκχωρήσουν τμήμα της εθνικής τους κυριαρχίας. Γι' αυτό χρειαζόμαστε θεσμική ενίσχυση της Ευρώπης, ενίσχυση του Ευ­ρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ώστε η απώλεια του δι­καιώματος συναπόφασης των εθνικών κοινοβου­λίων να μην οδηγήσει σε απώλεια της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας». Δεν είναι η πρώτη φορά που ο κ. Σόιμπλε μιλά για εκχώρηση εθνικής κυρι­αρχίας, ιδίως στην προοπτική του ευρωομολόγου και της κοινής δημοσιονομικής πολιτικής στην ευρωζώνη. Έτσι ή αλλιώς τα κράτη για τα οποία μιλά ο Σόιμπλε έχουν εκχωρήσει εθνική κυριαρ­χία στην ευρωζώνη από την πρώτη στιγμή. Έχουν εκχωρήσει τη νομισματική τους κυριαρχία και την άσκηση της δημοσιονομικής πολιτικής.

Αυτό δεν αρκεί πια. Χρειάζεται και η κατάλυση των εθνικών κοινοβουλίων. Τα συμφέροντα των αποικιοκρατών της ευρωζώνης σαν τον κ. Σόιμπλε, των αγορών και των τραπεζών δεν μπο­ρούν πλέον να συνυπάρξουν με το «δικαίωμα συναπόφασης των εθνικών κοινοβουλίων».

Η νέα χοντρή μπάζα

Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει ότι στην πορεία προς την «οικονομική διακυβέρνηση» της Ε.Ε. και της ευρωζώνης, η διαβούλευση και συναπόφαση των εθνικών κοινοβουλίων για κομβικά ζητήμα­τα δημοσιονομικής και οικονομικής πολιτικής δεν χρειάζεται. Είναι κάτι περιττό. Βέβαια χωρίς εθνικό κοινοβούλιο δεν υπάρχει ούτε καν τυπική δημοκρατία, ούτε καν λαός. Όμως όλα αυτά εί­ναι λεπτομέρειεςμπροστά στη νέα χοντρή μπάζα που ετοιμάζονται να κάνουν οι απανταχού κερ­δοσκόποι με το ευρωομόλογο. Μπροστά στο ευρωομόλογο και την περιβόητη «ευρωπαϊκή ολο­κλήρωση» τι νόημα έχει η δημοκρατία; Κανένα.

Wirtschaftshistoriker Albrecht Ritschl

http://www.spiegel.de/wirtschaft/soziales/0,1518,769052,00.html

"Deutschland ist der größte Schuldensünder des 20. Jahrhunderts"

AP

Altkanzler Adenauer (l., bei einem Treffen mit den Hohen Kommissaren der Alliierten 1951)

Griechenlands Pleitekarriere lässt sich nicht überbieten? Doch - von Deutschland, sagt der Wirtschaftshistoriker Albrecht Ritschl im Interview. Er warnt: Die Bundesrepublik muss sich in der Euro-Krise zügeln, sonst könnte sich die Stimmung gegen das Land drehen.

SPIEGEL ONLINE: Herr Ritschl, Deutschland tritt in der Debatte über weitere finanzielle Hilfen für Griechenland wie ein Besserwisser auf. Die Bundesregierung handelt mit ihrer Unnachgiebigkeit nach dem Motto "Geld für euch gibt es nur, wenn ihr das macht, was wir verlangen." Ist diese Haltung gerechtfertigt?

Ritschl: Nein, dafür gibt es keine Grundlage.

SPIEGEL ONLINE: Das dürften die meisten Deutschen anders sehen.

Ritschl: Das mag sein, aber Deutschland hat im 20. Jahrhundert die wohl größten Staatspleiten der jüngeren Geschichte hingelegt. Ihre heutige finanzielle Stabilität und ihren Status als Oberlehrer Europas verdankt die Bundesrepublik allein den USA, die sowohl nach dem Ersten als auch nach dem Zweiten Weltkrieg auf sehr viel Geld verzichtet haben. Das wird leider immer wieder vergessen.

SPIEGEL ONLINE: Was genau ist damals passiert?

Ritschl: Die Weimarer Republik hat von 1924 bis 1929 auf Pump gelebt und sich das Geld für ihre Reparationsleistungen des Ersten Weltkriegs von Amerika geborgt. Diese Kreditpyramide krachte in der Wirtschaftskrise 1931 zusammen. Das Geld war weg, der Schaden für die USA gigantisch, der Effekt auf die Weltwirtschaft verheerend.

SPIEGEL ONLINE: Ähnlich war es nach dem Zweiten Weltkrieg.

Ritschl: Da hat Amerika gleich dafür gesorgt, dass nicht wieder hohe Reparationsansprüche an Deutschland gestellt wurden. Bis auf wenige Ausnahmen wurden alle solchen Forderungen auf die lange Bank geschoben, bis zu einer künftigen Wiedervereinigung. Für Deutschland ist das lebenswichtig gewesen, es war die eigentliche finanzielle Grundlage für das Wirtschaftswunder. Zugleich mussten aber die Opfer der deutschen Besetzung in Europa verzichten, darunter auch die Griechen.

SPIEGEL ONLINE: In der jetzigen Krise sollte Griechenland zunächst 110 Milliarden Euro von den Euro-Staaten und dem Internationalen Währungsfonds bekommen. Jetzt soll ein weiteres Rettungspaket verabschiedet werden, das ähnliche Dimensionen haben dürfte. Es geht also um sehr viel Geld. Wie groß waren denn die deutschen Staatspleiten?

Ritschl: Gemessen jeweils an der Wirtschaftsleistung der USA war allein der deutsche Schuldenausfall in den dreißiger Jahren so bedeutsam wie die Kosten der Finanzkrise von 2008. Im Vergleich dazu ist das griechische Zahlungsproblem eigentlich unbedeutend.

SPIEGEL ONLINE: Mal angenommen, es gäbe ein globales Ranking der Pleitekönige. Auf welchem Platz würde Deutschland landen?

Ritschl: Deutschland ist Schuldenkaiser: Nach der Schadenshöhe im Vergleich zur Wirtschaftsleistung gerechnet ist Deutschland der größte Schuldensünder des 20. Jahrhunderts - wenn nicht überhaupt der jüngeren Finanzgeschichte.

SPIEGEL ONLINE: Selbst Griechenland kann nicht mit uns mithalten?

Ritschl: Nein, das Land spielt an sich eine nebensächliche Rolle. Nur die Ansteckungsgefahren auf andere Euro-Länder sind das Problem.

SPIEGEL ONLINE: Die Bundesrepublik gilt als Inbegriff der Stabilität. Wie oft war Deutschland denn insgesamt pleite?

Ritschl: Das kommt darauf an, wie man rechnet. Allein im vergangenen Jahrhundert mindestens drei Mal. Nach dem ersten Zahlungsausfall in den dreißiger Jahren wurde der Bundesrepublik 1953 von den USA ein Schuldenschnitt - im Englischen "Haircut" - verpasst, der das Schuldenproblem von einem voluminösen Afro-Look auf eine Vollglatze reduzierte. Seitdem stand Deutschland glänzend da, während sich die anderen Europäer mit den Lasten des Weltkriegs und den Folgen der der deutschen Besetzung abrackerten. Und selbst 1990 kam es noch zu einem Schuldenausfall.

SPIEGEL ONLINE: Wie bitte?

Ritschl: Ja, der damalige Kanzler Helmut Kohl weigerte sich damals, das Londoner Abkommen von 1953 umzusetzen. Darin war festgeschrieben, dass die deutschen Reparationszahlungen aus dem Zweiten Weltkrieg im Falle einer Wiedervereinigung neu geregelt werden. Man hat nur die Bedienung kleiner Restbeträge abgewickelt. Dabei ging es aber um minimale Summen. Reparationen hat Deutschland nach 1990 nicht gezahlt - von den Zwangsarbeiterentschädigungen mal abgesehen - und auch die im Zweiten Weltkrieg aus den besetzten Ländern herausgepressten Kredite und Besatzungskosten nicht getilgt. Auch gegenüber Griechenland nicht.

SPIEGEL ONLINE: Anders als 1953 in Deutschland geht es bei der aktuellen Diskussion über die Rettung Griechenlands ja weniger um einen "Haircut" als vielmehr um eine Verlängerung der Laufzeiten der Staatsanleihen, also eine "weiche Umschuldung". Kann man dann überhaupt von einer drohenden Pleite sprechen?

Ritschl: Auf jeden Fall. Selbst wenn ein Land nicht zu hundert Prozent blank ist, kann es pleite sein. Genau wie in den fünfziger Jahren im Falle Deutschlands ist es illusorisch zu glauben, die Griechen könnten ihre Schulden jemals alleine abtragen. Und wer das nicht schafft, ist eben pleite. Nun muss festgelegt werden, wie hoch die Ausfallquote der Staatsanleihen ist, auf wie viel Geld die Gläubiger des Landes also verzichten müssen. Es geht dabei vor allem darum, den Zahlmeister zu finden.

SPIEGEL ONLINE: Der größte Zahlmeister dürfte Deutschland sein.

Ritschl: Darauf läuft es wohl hinaus, aber wir waren auch reichlich sorglos - und unsere Exportindustrie hat von den Aufträgen gut gelebt. Die Anti-Griechenland-Stimmung, die in vielen deutschen Medien verbreitet wird, ist hochgefährlich. Und wir sitzen im Glashaus: Nur durch den weitgehenden Schulden- und Reparationsverzicht seiner Kriegsopfer aus dem Zweiten Weltkrieg ist Deutschlands Wiederaufstieg möglich geworden.

SPIEGEL ONLINE: Deutschland sollte sich also mehr zurückhalten?

Ritschl: Deutschland hat im 20. Jahrhundert zwei Weltkriege begonnen, den zweiten davon als Vernichtungs- und Ausrottungskrieg geführt - und anschließend haben die Feinde die Reparationszahlungen ganz oder in beträchtlichem Umfang erlassen. Dass die Bundesrepublik ihre wirtschaftliche Blüte der Gnade anderer Völker verdankt, hat auch in Griechenland niemand vergessen.

SPIEGEL ONLINE: Wie meinen Sie das?

Ritschl: Die Griechen kennen die feindlichen Artikel aus deutschen Medien sehr gut. Wenn die Stimmung im Land umschlägt, alte Forderungen nach Reparationszahlungen laut und auch von anderen europäischen Staaten erhoben werden und Deutschland diese je einlösen muss, werden wir alle bis aufs Hemd ausgezogen. Da könnten wir im Vergleich dankbar sein, Griechenland auf unsere Kosten luxuszusanieren. Wenn wir hier der Stimmungsmache folgen und den dicken Emil geben, der die Zigarre pafft und nicht zahlen will, dann werden irgendwann die alten Rechnungen wieder präsentiert.

SPIEGEL ONLINE: Wenigstens zum Schluss noch ein paar versöhnliche Töne: Wenn Sie eine Lehre aus der Geschichte ziehen, welche Lösung wäre derzeit die beste für Griechenland - und Deutschland?

Ritschl: Die Pleiten Deutschlands im vergangenen Jahrhundert zeigen: Das Vernünftigste ist, jetzt einen echten Schuldenschnitt zu machen. Wer Griechenland Geld geliehen hat, müsste dann auf einen beträchtlichen Teil seiner Forderungen verzichten. Das würden einige Banken nicht verkraften, also müsste es neue Hilfsprogramme geben. Für Deutschland könnte das teuer werden, aber zahlen müssen wir so oder so. Und immerhin hätte Griechenland dann die Chance auf einen Neuanfang.

Das Interview führte Yasmin El-Sharif

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΑΖΑΚΗΣ ΣΤΟΝ 98,9

Οι Δον Κορλεόνε της παγκόσμιας διακυβέρνησης, Του Δημήτρη Καζάκη

Παρέλαση υψηλών προσωπικοτήτων της διεθνούς επιτήρησης και κηδεμονίας στην Αθήνα. Ο ίδιος ο πρόεδρος του ΔΝΤ Ντομινίκ Στρος - Καν ήλθε και απήλθε, αφού μίλησε στους υποτακτικούς του στην επιτροπή Οικονομικών Υποθέσεων της Βουλής και συναντήθηκε με τους βασικούς στυλοβάτες του πολιτικού συστήματος της κατοχής, τον πρωθυπουργό, τον πρόεδρο της Ν.Δ. και τον πρόεδρο της Δημοκρατίας.

Αναμένονται εντός της εβδομάδας και οι επίτροποι Ρεν και Χαν με ανάλογη αποστολή. Τι γυρεύουν όλοι αυτοί στη χώρα; Γιατί τους έπιασε ο καημός και η πρεμούρα να έρθουν αυτήν ακριβώς την περίοδο; Ο λόγος είναι απλός: βρισκόμαστε μπροστά στην πιο δύσκολη φάση της θεσμοθετημένης κατοχής.

Το μνημόνιο μπορεί να έχει αποτύχει στους διακηρυγμένους στόχους του, αλλά έχει πετύχει στην κρυφή του επιδίωξη, δηλαδή να φέρει τη μεγάλη πλειονότητα σε κατάσταση απόγνωσης.

Ήρθε λοιπόν η ώρα των «διαρθρωτικών αλλαγών», των μεγάλων «μεταρρυθμίσεων» με τις οποίες θα ξεπουληθεί ό,τι υπάρχει και δεν υπάρχει σ' αυτήν τη χώρα, θα ιδιωτικοποιηθεί ολοκληρωτικά το κράτος και θα μετατραπεί ανοιχτά σε όργανο καταστολής και επιβολής της κατοχής. Έτσι θεωρούν οι μεγάλοι μας «εταίροι» ότι μπορούν να επιβάλουν στη χώρα και στον λαό της μια διαδικασία χρεοκοπίας εσαεί, επ' αόριστον, υπό καθεστώς επιμήκυν¬σης, αναδιάρθρωσης, ανάταξης ή «χρονικής αναπροσαρμογής» του χρέους.

Σκέφτηκε κανείς ποιοι είναι αυτοί οι κύριοι, όπως π.χ. ο Στρος - Καν, ο Μπαρόζο, ο Τρισέ και οι όμιοι τους, οι οποίοι απαρτίζουν τα διεθνή διευθυντήρια της «παγκόσμιας διακυβέρνησης» που τόσο λατρεύει ο κ. πρωθυπουργός;

Ποιοι είναι αυτοί που αντιμετωπίζουν ολόκληρους λαούς με τέτοια περιφρόνηση; Από πού κρατά η σκούφια του κ. Στρος Καν, ο οποίος, όταν τον ρώτησαν τι θα γίνει με την ελληνική νεολαία τώρα που αναγκάζεται να εγκαταλείψει τη χώρα της, απάντησε με χαρακτηριστική αναλγησία:

«Το ενδεχόμενο να φύγει η νεολαία είναι ένα ζήτημα που αναπτύσσεται σε πολλές χώρες. Είναι σημαντικό να τους δημιουργήσεις κίνητρα, γιατί, όταν επιστρέψουν στη χώρα τους, θα έχουν αποκτήσει εμπειρία. Κατανοώ την απελπισία τους που μπορεί να αποφασίσουν να φύγουν για το εξωτερικό. Καλώς, όταν αποκατασταθεί η ομαλότητα και υπάρξει ανάπτυξη, θα επανέλθουν» ήταν η απάντηση του επικεφαλής του ΔΝΤ. Με άλλα λόγια, είναι καλό και χρήσιμο που η απελπισία οδηγεί τους νέους μακριά από τη χώρα τους. Έτσι κερδίζουν σε εμπειρίες και γίνονται πολίτες του κόσμου.

Ο σκανδαλιάρης Ντομινίκ

Ποιος είναι όμως αυτός ο κύριος που μιλά έτσι για τη νεολαία και τις αγωνίες της; Ο Ντομινίκ Στρος - Καν αναδείχθηκε πρώτη φορά όταν το 1981 τέθηκε επικεφαλής του Κέντρου Μελετών και Έρευνας Αποταμιεύσεων του Εθνικού Κέντρου Επιστημονικής Έρευνας, που ήταν ένα ίδρυμα κρατικά χρηματοδοτούμενο από την κυβέρνηση της Γαλλίας.

Εκεί συνδέθηκε με το μεγάλο αφεντικό της ιδιωτικής ασφάλισης στη Γαλλία, τον Ντενις Κεσλερ, ο οποίος τον εισήνανε νια πρώτη φορά στον μυστικό κόσμο της γαλλικής ελίτ των μεγάλων επιχειρήσεων. Μαζί του οργάνωσε μια από τις πρώτες επιθέσεις στην κοινωνική ασφάλιση της Γαλλίας και ήταν από τους πρώτους που μίλησαν για την ανάγκη κατάργησης της.

Η στάση του αυτή εκτιμήθηκε ιδιαίτερα στους κύκλους των ισχυρών επιχειρηματιών και πολιτικών της Γαλλίας και έτσι σύντομα αναρριχήθηκε στην πολιτική για να γίνει υφυπουργός Βιομηχανίας και Εμπορίου το 1991 επιλεγμένος από τον ίδιο τον Φρανσουά Μιτεράν. Τη θέση κράτησε έως το 1993 και έφυγε με καλά εδραιωμένη τη φήμη του στους βιομηχανικούς και άλλους επιχειρηματικούς κολοσσούς ως ο «δικός τους άνθρωπος» στο σοσιαλιστικό κόμμα και τις κυβερνήσεις του.
Προσπαθώντας να εξαργυρώσει τη φήμη του αλλά και τις πολύ στενές διασυνδέσεις του με τις κορυφές των επιχειρήσεων και της πολιτικής, στήνει το 1994 μαζί με τον Ρεϊμόντ Λεβί, αφεντικό της Renault, τον Κύκλο της Βιομηχανίας. Πρόκειται για μια εταιρεία λόμπι με έδρα τις Βρυξέλλες και βασικό αντικείμενο την προώθηση των συμφερόντων των γαλλικών πολυεθνικών στα όργανα της Ευρωπαϊκής Κοινότητας. Πρακτορεύει τα συμφέροντα των μεγαλύτερων ονομάτων της βιομηχανίας και του εμπορίου στη Γαλλία.

Όπως ήταν φυσικό, η υπηρεσία του αυτή δεν πήγε χαμένη, και το 1997, στην κυβέρνηση του Λιονέλ Ζοσπέν, ορίζεται υπουργός Οικονομικών. Το πρώτο πράγμα που απασχόλησε τον Στρος - Καν ήταν το ξεπούλημα του δημόσιου τομέα της Γαλλίας. Εγκαινιάζει ένα από τα πιο φιλόδοξα προγράμματα ιδιωτικοποιήσεων στην ιστορία της Γαλλίας, ενισχύοντας ξεδιάντροπα τα πιο μεγάλα ιδιωτικά μονοπώλια της χώρας.

«Η μεγαλύτερη έρευνα απάτης»

Ήταν τόσο ανοιχτοχέρης προς τους μεγαλοεπιχειρηματίες, ώστε ο Ερνστ-Αντουάν Σελιέρ, πρόεδρος τότε της μεγαλύτερης εργοδοτικής οργάνωσης στη Γαλλία, της MEDEF, είχε πει για τον Στρος - Καν τον Ιούλιο του 1998: «Μπορεί ο υπουργός των Οικονομικών μας να μην είναι ο ιδανικότερος του κόσμου, αλλά σίγουρα κάνει ό,τι του είναι δυνατόν για να μη δημιουργήσει προβλήματα στους επιχειρηματίες».

Όπως συμβαίνει πάντα με τέτοιους τύπους, το όνομα του συνδέεται με ένα από τα μεγαλύτερα οικονομικά σκάνδαλα στην ιστορία της Γαλλίας. Πρόκειται για το σκάνδαλο της γαλλικής πολυεθνικής Elf Aquitaine, η οποία χρηματοδοτούσε αδρά το Σοσιαλιστικό Κόμμα της Γαλλίας, αλλά και πολιτικούς άλλων χωρών, όπως στη Γερμανία. Η έρευνα για το σκάνδαλο αυτό χαρακτηρίστηκε από την «Gardian» (12.11.2007) ως η «μεγαλύτερη έρευνα απάτης στην Ευρώπη από την εποχή του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου... Η EIF είχε μετατραπεί σε ιδιωτική τράπεζα για αξιωματούχους που ξόδευαν 200 εκατ. λίρες σε πολιτικές εκδουλεύσεις, ερωμένες, υψηλή τέχνη, βίλες και διαμερίσματα».

Στο σκάνδαλο αυτό φιγουράριζαν πολλά κυβερνητικά στελέχη, μαζί τους και ο κ. Στρος - Καν, ο οποίος είχε αφήσει όνομα για την ιδιαίτερη αδυναμία του στο γυναικείο φύλο και τις απολαύσεις της ζωής.

Όπως ήταν φυσικό, κανένας πολιτικός δεν βρέθηκε ένοχος, αν και η έρευνα αποκάλυψε μίζες εκατομμυρίων. Παρά την επίσημη αθώωση του, το σκάνδαλο αυτό θα συνεχίσει να κυνηγά τον Στρος - Καν μέχρι τη στιγμή που θα επιλεγεί να γίνει διευθύνων σύμβουλος του ΔΝΤ το 2007. Η υπηρεσία σε τέτοιους οργανισμούς επιτρέπει σε τύπους σαν τον Στρος -Καν αφενός να γλιτώνουν από τα δύσκολα και αφετέρου να μη δίνουν λογαριασμό για τα πάθη και τις εξαρτήσεις τους. Έτσι, μπορεί ελεύθερα να υπηρετεί τα συμφέροντα που υπηρετούσε πάντα και να ασκείται στα βίτσια του, κυρίως στο κυνήγι του πλούτου και του ωραίου φύλου, δίχως να νοιάζεται για το αν θα κληθεί κάποτε να δώσει λογαριασμό.

Οι οργανισμοί σαν το ΔΝΤ εξασφαλίζουν πλήρη ασυλία για τους ανώτατους αξιωματούχους τους.

Ο Μανουέλ των αγορών γκρέμισε την Πορτογαλία

Μήπως όμως είναι καλύτερος ο πρόεδρος της Κομισιόν Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο; Αυτός ο κύριος εξασφάλισε την τωρινή του θέση οδηγώντας τη χώρα του στη μεγαλύτερη και βαθύτερη κρίση στην ιστορία της, η οποία σήμερα την οδηγεί στη χρεοκοπία. Ο Μπαρόζο έγινε πρωθυπουργός της Πορτογαλίας στις 6 Απριλίου 2002. Ως πρωθυπουργός δήλωσε ότι πάνω απ' όλα προέχει η μείωση του κρατικού ελλείμματος, για το οποίο, όπως πάντα, ευθύνεται η διαφθορά όχι της πολιτικής και οικονομικής ολιγαρχίας, αλλά των δημοσίων υπαλλήλων και της κοινωνίας. «Ποτέ άλλοτε από την εποχή της ίδρυσης της Πορτογαλίας τον 12ο αιώνα δεν είχε τεθεί στο κέντρο της προσοχής σε τέτοιο βαθμό το έλλειμμα και η ανάγκη περιορισμού της κρατικής σπατάλης. Επιτέλους απαλλασσόμαστε από την ιδέα ότι το κράτος είναι πιο σημαντικό από την ιδιωτική πρώτοβουλία» δήλωνε ο Μπαρόζο το 2004.

Τους χρεοκόπησε!

Και το «Economist» (25.5.2004), εκφράζοντας την ευγνωμοσύνη των διεθνών αγορών, έγραφε διθυραμβικά: «Στα δυο χρόνια της διακυβέρνησης του, ο κ. Ντουράο Μπαρόζο έχει διακηρύξει δυο "μεγάλες νίκες" στην πάλη του για υγιή δημοσιονομικά. Το 2002 περιέκοψε το έλλειμμα του προϋπολογισμού που κληρονόμησε από τις προηγούμενες κυβερνήσεις από το 4,4% στο 2,7% του ΑΕΠ, μόνο μέσα σε οκτώ μήνες. "Αμφιβάλλω αν κάποια άλλη χώρα στην Ευρώπη θα μπορούσε να πετύχει κάτι τέτοιο" υπερηφανεύεται. Τον περασμένο χρόνο κράτησε το έλλειμμα μόλις στο 2,8%. Πιστεύει επίσης ότι έχει εισαγάγει περισσότερες μεταρρυθμίσεις από οποιαδήποτε άλλη χώρα της Ευρώπης με πιο υγιείς οικονομίες».

Όλα αυτά φυσικά συνοδεύονταν από μια άγρια περικοπή μισθών και λαϊκών εισοδημάτων, δραστικές περικοπές στις κοινωνικές δαπάνες, ελαστικοποίηση των εργασιακών σχέσεων και ένα από τα πιο φιλόδοξα προγράμματα ιδιωτικοποιήσεων στην Ε.Ε. Κι όλα αυτά για να τηρηθεί αυστηρά το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης της ευρωζώνης. Σας θυμίζει τίποτε; Ποιο ήταν το αποτέλεσμα; Η πορτογαλική οικονομία να βυθιστεί σε μια ύφεση, από την οποία δεν έχει βγει ακόμη, ενώ σήμερα την οδηγεί στη χρεοκοπία και τον μηχανισμό στήριξης.
Η επίσημη ανεργία από το 4,1% το 2002 εκτινάχθηκε στο 6,4% το 2004, για να φτάσει σήμερα να είναι γύρω στο 10%. Η φτώχεια από το 13% του πληθυσμού έφτασε σε τρία χρόνια στο 18%, ενώ σήμερα υπερβαίνει το 20%.

Ακόμα και το κατά κεφαλήν ΑΕΠ της χώρας από 78% της Ε.Ε. των 27 το 2000 βυθίστηκε στο 75% το 2004, επίπεδο στο οποίο παραμένει μέχρι και σήμερα. Αλλά και η μείωση των κρατικών ελλειμμάτων αποδείχτηκε ότι ήταν υπόθεση εντελώς προσωρινή, παρά την άγρια λιτότητα, και προϊόν μαγειρέματος στοιχείων. Όταν το 2005 ανατράπηκε η κυβέρνηση του κ. Μπαρόζο και αναδείχθηκε νέα, αποκαλύφθηκε ότι το κρατικό έλλειμμα, αντί να μειωθεί, είχε εκτιναχθεί σε πάνω από 6% του ΑΕΠ.

Η κοινωνικά ανάλγητη και καταστροφική πολιτική του Μπαρόζο για να στηριχθεί το «ισχυρό» ευρώ οδήγησε πολύ γρήγορα στην πολιτική κατάρρευση της κυβέρνησης του.

Τον έσωσε ο Μπους...

Όμως, πριν συμβεί αυτό, ο εν λόγω κύριος φρόντισε να εξασφαλίσει την υποστήριξη των ΗΠΑ και να εκλεγεί πρόεδρος της Κομισιόν το 2004 εγκαταλείποντας την πρωθυπουργία της χώρας του. Βλέπετε, είχε πρωτοστατήσει στη «συμμαχία των προθύμων» του Τζορτζ Μπους και, παρά την άγρια λιτότητα, βρήκε τα αναγκαία κονδύλια για να στείλει στρατό στο Ιράκ.

Φυσικά η κυβέρνηση του κ. Μπαρόζο, όπως συμβαίνει πάντα με τέτοιου είδους κυβερνήσεις, πνίγηκε στα σκάνδαλα. Το χειρότερο όμως απ' όλα, που ακόμη και σήμερα κατατρέχει τον εν λόγω κύριο, είναι το σκάνδαλο παιδεραστίας το 2004 σε ένα κρατικό ίδρυμα της Λισσαβώνας. Την εποχή που δραπέτευσε ο Μπαρόζο στην προεδρία της Κομισιόν, ο πορτογαλικός Τύπος έβριθε από ιστορίες που συνέδεαν πολιτικά και κυβερνητικά στελέχη του κόμματος του, αλλά και τον ίδιο, με ένα τεράστιο κύκλωμα παιδεραστίας, που είχε μετατρέψει τα κρατικά ιδρύματα και γενικά την Πορτογαλία σε παράδεισο αυτού του είδους. Ο κύριος αυτός δεν λογοδότησε ποτέ για όλα αυτά.

Ο κύριος Τρισέ

Μήπως είναι καλύτερος ο Ζαν Κλοντ Τρισέ; Πρόεδρος της Κεντρικής Ευρωπαϊκής Τράπεζας; Ο εν λόγω κύριος είναι γέννημα βρέμμα της γαλλικής δημόσιας διοίκησης, ανώτερος δημόσιος υπάλληλος από κούνια. Το 1987 έγινε μέλος - υπό συνθήκες περίεργες για ανώτερο στέλεχος της γαλλικής δημόσιας διοίκησης - μιας από τις πιο ισχυρές οργανώσεις στον κόσμο των διεθνών χρηματαγορών, της Ομάδας των Τριάντα (Group of Thirty) με έδρα την Ουάσιγκτον. Η οργάνωση αυτή εμφανίζεται ως ιδιωτικό ίδρυμα, «δεξαμενή σκέψης», που υποστηρίζεται από τα πιο ισχυρά ιδιωτικά και κρατικά πιστωτικά ιδρύματα του κόσμου. Σ' αυτήν ανήκουν οι περισσότεροι από τους διατελέσαντες υπουργούς Οικονομικών των ΗΠΑ, συμπεριλαμβανομένου και του τωρινού, ακαδημαϊκοί και τραπεζίτες, θεωρείται στον χώρο των κεφαλαιαγορών πολύ πιο ισχυρή από την Τριμερή Επιτροπή και τη Μπίλντερμπεργκ.

Είναι αυτή που κατά κύριο λόγο προώθησε το άνοιγμα των χρηματοπιστωτικών αγορών που οδήγησε στη σημερινή παγκόσμια κρίση και στο κραχ του 2008. Όπως ήταν φυσικό, η συμμετοχή του κ. Τρισέ σ' αυτήν την οργάνωση του άνοιξε τις πόρτες για να αναδειχθεί σε διοικητή της κεντρικής τράπεζας της Γαλλίας το 1993 και αργότερα το 2003 να διαδεχθεί τον Βιμ Ντούιζενμπεργκ στο τιμόνι της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Όμως το γεγονός που σφράγισε την καριέρα του κ. Τρισέ είναι η εμπλοκή του στο σκάνδαλο της γαλλικής κρατικής τράπεζας Credit Lyonnais, το οποίο δικαίως ονομάστηκε ως ένα από τα μεγαλύτερα τραπεζικά σκάνδαλα στη γαλλική ιστορία, αλλά και διεθνώς.

Ξέπλυμα χρήματος

Πρόκειται για ένα από τα μεγαλύτερα σκάνδαλα ξεπλύματος χρήματος, αλλά και δοσοληψιών με ύποπτα επιχειρηματικά κυκλώματα, ακόμη και με το οργανωμένο έγκλημα. Το σκάνδαλο ξέσπασε ενόσω ο Τρισέ ήταν διοικητής της Τράπεζας της Γαλλίας και εν γνώσει του. Κατηγορήθηκε για συγκάλυψη και συμμετοχή, αλλά αθωώθηκε τον Ιούνιο του 2003 λόγω έλλειψης στοιχείων. Τα στοιχεία είχαν καεί σε πυρκαγιά που κατέκαψε το αρχηγείο της Credit Lyonnais το 1998 στο Παρίσι. Η γαλλική κυβέρνηση, προκειμένου να χαθούν μια για πάντα τα ίχνη του σκανδάλου που οδηγούσαν σε πολιτικούς και στελέχη της δημόσιας διοίκησης, σαν τον Τρισέ, διασώζουν την τράπεζα με 31 δισ. ευρώ και την ιδιωτικοποιούν. Έτσι κανείς δεν βρήκε ποτέ τίποτε για να ενοχοποιήσει κάποιον υψηλά ιστάμενο γι' αυτό το σκάνδαλο, ενώ ο Τρισέ εξασφάλισε τη δική του ασυλία πηγαίνοντας στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα για να συνεχίσει το θεάρεστο έργο του.

Αυτά είναι τα κεντρικά πρόσωπα του διεθνούς μηχανισμού που έχει στηθεί για να βοηθήσει, υποτίθεται, τη χώρα. Αυτοί είναι που τολμάνε να μιλούν για διαφθορά και αναξιοπιστία της Ελλάδας. Πρόκειται για τους Δον Κορλεόνε της «παγκόσμιας διακυβέρνησης» των διεθνών αγορών, όπου διακαώς θέλει να ενταχθεί και ο σημερινός πρωθυπουργός της χώρας. Μπροστά τους οι αληθινοί Δον Κορλεόνε της μαφίας δεν είναι παρά ερασιτέχνες του είδους.

* Ο Δ. Καζάκης είναι οικονομολόγος - αναλυτής και το κείμενο του δημοσιεύτηκε στο "Ποντίκι" στις 9/12.